واسنجی مدل اتوماسیون سلولی فازی رشد شهری با استفاده از الگوریتم ژنتیک

توسعه سناریوهای برنامه‌ریزی رشد شهری با توجه به پیامدهای آتی که برای کاربری اراضی و پیشرفت برنامه‌های مکانی و سیاست‌ها دارد، برای برنامه ریزان شهری و منطقه‌ای بسیار مهم می‌باشد؛ اما پدیده توسعه شهری به‌عنوان یک فرآیند پیوسته در حیطه مکان و زمان، تحت تأثیر رفتارهای تصمیم‌گیری انسانی است و در معرض ابهام و عدم قطعیت مکانی قرار دارد. بدین سبب در این پژوهش با پیاده‌سازی منطق فازی، چهارچوبی برای مدل‌سازی ماهیت مبهم پدیده توسعه شهری ارائه‌شده است. سپس جهت اینکه تعیین پارامترهای توابع عضویت فازی و وزن قوانین فازی مستقل ازنظر کارشناس باشد، از الگوریتم ژنتیک جهت تنظیم این مقادیر و بهبود عملکرد منطق فازی استفاده گردیده است. در این تحقیق با به به‌کارگیری سه معیار ارزش زمین، دسترسی و جذابیت که نماد سه رکن توسعه پایدار هستند، یک مدل اتوماسیون سلولی فازی برای شبیه‌سازی گسترش کاربری اراضی شهری منطقه قزوین توسعه داده شد. سپس با تنظیم پارامترهای مدل در دوره زمانی 1384-1389، حداکثر میزان انطباق با توسعه‌های حادث‌شده در سال 1389 به دست آمد. در حقیقت این مدل با دقتی برابر با 31/94% برمبنای شاخص کاپا و 28/55% برمبنای شاخص سازگاری تنظیم شد که در مقایسه با مدل عامل مبنای ارائه‌شده با معیارهایی مشابه در این منطقه، دارای نتایج به‌مراتب مطلوب‌تری می‌باشد. ازاین‌رو با به به‌کارگیری این مدل بهینه، توسعه شهری سال 1394 شبیه‌سازی شد که به مقدار شاخص کاپا 73/88% و مقدار شاخص سازگاری 05/39% در پیش‌بینی مناطق توسعه‌یافته دست‌یافت. این نتایج نشانگر کارایی بالای مدل مذکور در حوزه مدل‌سازی توسعه شهری و تغییرات کاربری اراضی می‌باشد و بر توانایی مدل اتوماسیون سلولی، منطق فازی و همچنین الگوریتم ژنتیک در شبیه‌سازی فرآیندهای جغرافیایی پیچیده صحه می‌گذارد.